Voor een beter begrip, volgt hier iets meer uitleg over een aantal begrippen die je terug zult vinden op deze website.

Cluster B:

De term ‘cluster B’ wordt gebruikt in de psychiatrie en uitgelegd in de DSM-IV, een diagnostisch handboek met alle, in de psychiatrie erkende psychische stoornissen. Een ‘cluster’ is een verzamelnaam voor alle persoonlijkheidsstoornissen die verwant aan elkaar zijn. Zo is er een cluster A en een cluster C. Onder cluster B vallen de volgende stoornissen:

• Antisociale persoonlijkheidsstoornis
• Borderline persoonlijkheidsstoornis
• Theatrale persoonlijkheidsstoornis
• Narcistische persoonlijkheidsstoornis

Cluster B refereert aan persoonlijkheden die egocentrisch en manipulatief gedrag vertonen, geen of te weinig empathisch vermogen hebben maar dit naar de buitenwereld wel uiterst goed kunnen spelen.

Cluster B persoonlijkheden hebben een ultiem talent zelfs de meest intelligente mensen om de tuin te leiden. Ze hebben geen moeite met (overtuigend) liegen, grensoverschrijdend gedrag, intimidatie en theatraal gedrag. Ze kunnen in het dagelijkse leven als heel normaal en zeer sympathiek overkomen. Achter gesloten deuren en bij intensief contact komt het zieke gedrag naar voren. Het zijn talentvolle toneelspelers.

Cluster B persoonlijkheden kunnen niet omgaan (of hebben daar zeer veel moeite mee) met de realiteit rondom hun gedrag of dat van anderen, tenzij het hen goed uitkomt. Zij zijn niet of nauwelijks bereid of in staat tot zelfreflecti. Bijna alles wat deze persoonlijkkheden doen, doen ze met een verborgen dubbele agenda, met name de narcistische en anti-sociale persoonlijkheidsstoornis. Het zijn meesters in acteren en een ander beeld scheppen dan wie ze werkelijk zijn. Aandacht, imago, macht en controle zijn centrale thema’s bij dit type persoonlijkheden. Het gedrag van deze types lijkt veel op elkaar, maar er zijn ook verschillen. Ze hebben verschillende drijfveren.

Het komt vaak voor dat iemand met een persoonlijkheidsstoornis “comorbide kenmerken” heeft met die van andere stoornissen. Dat wil zeggen dat eigenschappen van de ene stoornis met die van een andere stoornis overlappen. Iemand met een narcistische persoonlijkheid bijvoorbeeld, kan overlappende kenmerken hebben met die van de antisociale of borderline persoonlijkheid etc.

Slachtoffer of doelwit:

Het woord slachtoffer kan snel de associatie oproepen met begrippen als zwak, zielig, afhankelijk, klein of dom en onderdanig. Een slachtofferrol aannemen is iets héél anders dan werkelijk slachtoffer zijn. Daarom gebruik ik liever het woord doelwit, omdat in het geval van narcistisch misbruik geen sprake hoeft te zijn van zwakte of domheid bij het slachtoffer. Sterker zelfs; het overkomt vaak intelligente, sterke en juist zelfstandige mensen. Ik gebruik daarom liever het woord doelwit. Juist mensen met eigenschappen als sterke empathie, intelligentie, zelfstandigheid en verantwoordelijkheidsgevoel, worden vaak doelwit van cluster B persoonlijkheden. Als doelwit wordt je wel degelijk ge-slachtofferd met ernstig schadelijke gevolgen.

Narcistisch of emotioneel misbruik

Narcistisch of emotioneel misbruik, wat is het verschil? In mijn optiek? Geen.

Narcistisch misbruik is voornamelijk (ernstig) emotioneel misbruik. Soms ontaardt dit misbruik ook in fysiek, seksueel en/of financieel misbruik, maar dit hoeft niet. Naar mijn idee is fysiek of seksueel misbruik, ook emotioneel misbruik. En indirect is emotioneel misbruik óók fysiek misbruik, omdat je er op de lange termijn letterlijk fysiek ziek van wordt.
Verder kan emotioneel misbruik en/of narcistisch gedrag voorkomen bij mensen die niet de narcistische persoonlijkheidsstoornis hebben. Emotioneel misbruik door mensen met bijvoorbeeld de borderline of de anti-sociale/psychopatische persoonlijkheid is ook narcistisch, alleen uit dit gedrag zich net even anders. Ook is de drijfveer anders maar is evengoed niet minder destructief.

Kinderen en partners van iemand met bijvoorbeeld een vorm van autistisme, kunnen lijden onder de ernstige vormen van extreem egocentrisch/non-empatisch gedrag. In deze gevallen kan de ‘dader/misbruiker’ er niets aan doen en is geen dader. Er is evengoed wel ernstige schade bij een naaste.

Hetzelfde kun je zeggen van kinderen en/of partners van verslaafde mensen. Verslaafde mensen hoeven niet een cluster B persoonlijkheidsstoornis te hebben. Vaak zijn verslaafde mensen diep van binnen juist gevoelige empathische mensen. Maar door de ziekte die verslaving heet, vertonen zij toch behoorlijk egocentrisch en manipulatief gedrag waarbij anderen emotioneel ge-slachtofferd worden.

Dader, manipulator, misbruiker of ‘gewoon’ energievampier.

Dit is een lastige in mijn ogen, omdat er gevallen zijn waarbij de ‘misbruiker’ zich niet bewust is van zijn gedrag en er geen controle over heeft, maar er wel degelijk mensen onder lijden en zelfs getraumatiseerd door raken. In dat geval is de ‘dader’ geen dader of misbruiker. (Denk bijvoorbeeld aan mensen die lijden aan autisme, bipolaire stoornis of andere psychische aandoeningen).

Helaas gaat dit voor de meeste Cluster B persoonlijkheden niet op; zij manipuleren en misbruiken anderen bewust  dan wel, zij zijn prima in staat om hun gedrag aan te passen als dit in eigen belang is. Zij weten wanneer ze liegen, zij weten wanneer ze je gebruiken, etc.

En dan zijn er nog mensen die niet volledig voldoen aan alle criteria van een echte Cluster B persoonlijkheidsstoornis, maar er wel trekken van vertonen dat anderen schaadt. Ook omstanders van een cluster B-type vertonen vaker dan je zou denken, misbruikend gedrag. In al deze gevallen gebruik ik het woord ‘energievampier’, omdat dit beter de lading dekt van waarover deze website gaat.

In mijn ogen doet het er niet toe of de energievampier nu een anti-sociale, narcistische of theatrale persoonlijkheidsstoornis heeft. Of omstander is die ‘meedoet’ of ‘wegkijkt’, of iemand die verslaafd is. Het effect is schadelijk voor degenen die er het nauwst bij betrokken zijn. Wanneer er een vorm van bijvoorbeeld autisme speelt, is er geen sprake van een ‘dader’ of bewust misbruik, maar kan de directe naaste hier ernstig onder lijden.

Op deze website gaat het vooral om degenen die lijden onder schadelijk gedrag van anderen, welk etiket er dan ook op geplakt is.