Deze ‘is mijn man een narcist’ vraag kan je jaren bezig houden wanneer je in een relatie zit waarin je je niet goed voelt. Als jij je afvraagt “is mijn man een narcist?”, is dat meestal ook het moment dat je op zoek gaat naar antwoorden “want hij is ook vaak zo lief…”

Bij mij werd dit een lange intensieve en pijnlijke zoektocht. Het heeft mij, mijn leven en mijn kijk op de wereld volledig veranderd. Ten goede, maar met de nodige traumaverwerking, verdriet, pijn en eenzaamheid.

Alles waar je in dit artikel ‘hij/hem’ leest, kun je ook ‘zij/haar’ lezen als dit in jouw situatie geldt. Dit artikel geldt evengoed voor mannen die doelwit werden van vrouwelijke narcisten. Voor de leesbaarheid houd ik steeds één vorm aan : hij”.

De lange zoektocht naar antwoorden op de vraag: is mijn man een narcist?

De vraag “is mijn man een narcist?” knaagt vaak jarenlang aan je. Je zoekt online, vraagt het aan vrienden, je huisarts of een psycholoog. Je probeert het gedrag van je man of partner uit te leggen, in de hoop dat iemand je het verlossende antwoord kan geven.

Je twijfelt continu. “Hij heeft ook zoveel goede kanten.” “Misschien ben ik te kritisch.” “Hij zegt dat het aan mij ligt.” Deze onzekerheid is precies wat een narcistische relatie zo slopend maakt.

Het antwoord ligt in jou

Maar hoe kom jij aan een antwoord waar je echt iets aan hebt? Ik heb er lang over gedaan om tot de volgende conclusie te komen: door meer te kijken naar mijzelf, naar wat er in mij is gebeurd tijdens zulke relaties.

Het antwoord schuilt in hoe jij je voelt. In het verschil tussen wie jij ooit was als persoon, hoe jij je voelde vóór de relatie én hoe jij je nu voelt. Wat is er over van jouw levenslust en jouw persoonlijkheid?

Je lichaam en geest geven signalen die je niet mag negeren. Constante stress, vermoeidheid, angst, verwarring – dit zijn geen normale reacties in een gezonde relatie.

De realiteit achter diagnoses bij narcisme

Wil je honderd procent zekerheid op de vraag of je man een pathologisch narcistische persoonlijkheidsstoornis heeft, dan zou hij officieel gediagnosticeerd moeten worden door een deskundige. Iemand die gespecialiseerd is in, én ervaring heeft met deze persoonlijkheidsstoornis en officiële diagnoses mag stellen.

Tussen een paar narcistische trekken en de echte stoornis ligt een groot verschil. Het probleem is: échte narcisten laten zich niet diagnosticeren. Tenzij ze een misdrijf hebben begaan en verplicht mee moeten doen aan een psychologisch onderzoek.

De meeste narcisten bewegen zich op het randje nét aan de goede kant van de wet. Ze leven onzichtbaar tussen ons in, hoog functionerend in de maatschappij en vaak zelfs alom gewaardeerd door hun omgeving.

Mensen met dit type persoonlijkheidsstoornissen (Cluster B) zullen niet snel of nooit uit vrije wil bij een psycholoog of psychiater belanden. Doen ze dit wel, dan zijn de meeste narcisten zo gewiekst dat ze zelfs professionals compleet voor de gek kunnen houden.

Waarom relatietherapie met een narcist gevaarlijk is

In relatietherapie gaan met een echte narcist, puur om antwoorden te krijgen óf om je relatie te redden, is geen goed idee. Relatietherapie met een narcist heeft een averechts effect en is zelfs schadelijk of gevaarlijk. Het zal het misbruik in jouw relatie alleen maar erger maken.

Hij zal jou verachten om het feit dat hij in relatietherapie ‘moet’, want in zijn ogen is hij perfect. Er is niets mis met hem. “Hoe durf je anders te beweren en wat weet zo’n psycholoog nou helemaal?”, terwijl hij bij de psycholoog een gewiekst spelletje speelt door de empathische partner te spelen.

Je zult zwaar boeten voor de dingen die jij in therapie zegt. Hij zal alles wat jij deelt over jouw gevoelens tegen jou gebruiken, maar natuurlijk niet voor het oog van de psycholoog. Dat gebeurt pas als niemand het ziet. Tegenover de therapeut hangt hij de sympathieke man uit.

Wat relatietherapie met een narcist nog gevaarlijker maakt:

• Hij leert in therapie nog meer over jouw gevoelens, angsten en wensen
• Deze informatie gebruikt hij later om je te manipuleren
• Hij kan zelfs de therapeut manipuleren om aan jouw geestelijke gezondheid te twijfelen
• Voor je het weet vecht je voor je geloofwaardigheid

Elke poging tot gelijkwaardige communicatie, elkaar respecteren of rekening leren houden met elkaars gevoelens, zal mislukken en zelfs tegen je werken wanneer je dit met een narcist probeert.

Doet het er toe of je partner een ‘echte’ narcist is?

Terug naar het antwoord op jouw vraag, “is mijn man een ‘echte’ narcist?”. Mijn vraag aan jou is: DOET DAT ER EIGENLIJK TOE? Ik vraag je eens bij deze vraag stil te staan.

Het zou er alleen iets toe doen om te kunnen bepalen of er mogelijk structurele verbetering te verwachten valt in jullie relatie en in zijn gedrag. Het woord structureel is hier heel belangrijk.

Echte narcisten zijn ook hierin weer gewiekst: als ze voelen dat je overweegt hen te verlaten, kunnen ze jou tijdelijk het gevoel geven dat ze jou daadwerkelijk tegemoet komen en veranderen. Dit doen ze puur om te voorkomen dat je de relatie verbreekt. Ook dit is manipulatie en geen oprechte verandering. Zijn gedrag zal namelijk snel weer terugvallen in oude patronen zodra hij merkt dat jij valt voor zijn ogenschijnlijk goede bedoelingen.

Wil jij de relatie laten slagen, dan zal ook hij zijn deel moeten oppakken en hier oprecht, integer en langdurig zichtbaar en structureel iets mee gaan doen. Maar met een narcist is dit vrijwel onmogelijk. Valse hoop, verspilde energie en traumatiserend. Het gaat drie dagen goed, of drie weken misschien… en daarna komen de manipulaties en het misbruik weer terug.

De vragen die je jezelf moet stellen om antwoord te krijgen op “is mijn man een narcist” | 12 signalen

Om tot een goed antwoord te komen is het belangrijk om de kenmerken van narcistisch gedrag te leren, maar ook honderd procent eerlijk te kijken naar de gevoelens in jezelf. Als het goed is, weet jij antwoord op de volgende vragen:

1. Voel en ervaar jij dat jouw man oprecht wil werken aan zijn gedrag als jij dat nodig hebt? Of laat hij jou eigenlijk al jaren zien dat hij niet (echt) bereid is?
2. Ben je erg bang om deze relatie kwijt te raken? Zo ja, kijk je dan heel vaak de andere kant op om de realiteit omtrent zijn gedrag maar niet te zien?
3. Praat je kwetsend gedrag van je man goed? Hoe voelt dat voor jou? Wat doet dat met je?
4. Heeft hij oprecht de intentie om jou gelukkig te zien en doet hij daar structureel moeite voor? Of heeft hij alleen mooie praatjes?
5. Kun je gelijkwaardige gesprekken met hem voeren waarbij je je gehoord en gerespecteerd voelt? Of heb je steeds weer word salad-achtige uitputtende nutteloze gesprekken?
6. Durf je überhaupt nog over belangrijke en gevoelige onderwerpen met hem te praten?
7. Is hij in staat om eerlijk te zijn? Of liegt hij over veel, zo niet alles?
8. Neemt hij verantwoording voor zijn gedrag en acties? Erkent hij fouten?
9. Kan hij fouten oprecht toegeven? Niet alleen “sorry” zeggen om van jouw “gezeur” af te zijn?
10. Is een man die liegt, bedriegt, jou een rot gevoel over jezelf geeft, het waard om voor te vechten?
11. Laat hij zien en voelen dat hij het beste voor je wil? (niet in woorden, maar in gedrag)
12. Heb je het gevoel dat hij jou gelijkwaardig ziet en behandelt?

Hoe voel jij je echt in deze relatie?

Kortom: hoe voel jij je in deze relatie? Dit zijn belangrijke signalen:

• Voel jij je door je man serieus genomen?
• Voel je je gelijkwaardig aan elkaar?
• Worden jouw gevoelens door hem herkend, erkend en gerespecteerd?
• Zijn zijn gedrag en woorden gelijk? Of zijn het vooral mooie woorden?
• Kun jij je, zonder gevolgen en vrijuit uiten bij hem?
• Voel je je vaak beschuldigd voor dingen die niet jij, maar hij zelf doet?
• Komt hij tegemoet in jouw behoeftes of alleen wanneer hem dat iets oplevert?
• Voel jij je vooral verward en eenzaam in deze relatie?
• Ben je obsessief bezig met zijn gedrag te begrijpen?
• Vraag jij je steeds af of hij “wel echt” narcist is of niet?
• Herken jij jezelf niet meer? Was jij voor deze relatie vrolijker, vrijer, onbezorgder?
• Voel jij nog verbinding met je vrienden, familie, je omgeving of raak je geïsoleerd?
• Voel jij nog enthousiasme voor dingen als hobbies, nieuwe avonturen, sociale activiteiten?
• Heb je het gevoel dat je bent veranderd in een klein onbelangrijk, onzichtbaar, onaantrekkelijk mens?
• Besteed je veel tijd aan bedenken of, hoe en wanneer je iets zult zeggen?
• Word je serieus genomen als jij je man aanspreekt op zijn gedrag?
• Voel je je vaak opgejaagd en gestrest in de relatie?
• Merk je dat je detective aan het spelen bent omdat je steeds voelt dat er tegen je gelogen wordt?
• Merk je dat je vaak dingen doet of zegt waar je eigenlijk niet achter staat, puur om de ‘vrede’ te bewaren?
• Krijgen oppervlakkige vrienden en kennissen veel meer zijn aandacht, hulp en gezelligheid dan jij?

Wanneer jij je focust op wat er met en in jou gebeurt binnen deze relatie, dan vind je jouw antwoord.

Het verschil tussen een ‘gewone’ klootzak en een narcist

Het is niet heel belangrijk of je man de narcistische persoonlijkheidsstoornis heeft of “alleen maar” trekken ervan vertoont. Want wat is eigenlijk het verschil tussen een ‘gewone’ klootzak en een narcist?

Laten we het houden bij: een ‘gewone’ klootzak is iemand die zich tijdelijk als klootzak gedraagt. Misschien omdat hij het ergens moeilijk mee heeft of zich niet prettig voelt. Maar hij kan uiteindelijk wel naar zichzelf kijken, oprechte excuses maken en zijn gedrag niet op jou projecteren.

Een ‘gewone’ klootzak zal het misschien niet snel toegeven, maar diep van binnen voelt hij zich schuldig en schaamt zich. En er komt een dag dat hij zich oprecht inzet om te veranderen.

Dat doet een echte narcist namelijk allemaal niet en hij zal dat ook nooit doen. Hij voelt zich nooit schuldig, hij heeft nooit spijt en hij voelt niet wat echt liefhebben is. Hij VOELT het niet, en is niet in staat het te voelen. Wel om het na te spelen, om jou te manipuleren voor eigen gewin.

Het gedrag van iemand met de narcistische persoonlijkheidsstoornis is geen tijdelijk gedrag: het is niet te veranderen en het wordt meestal erger met de jaren. Het is zeer destructief voor degene die er doelwit van is.

Er is bij echte narcisten geen hoop op:

• Zelfinzicht
• Aan te leren échte empathie
• Oprechte schuldgevoelens
• Oprechte interesse in een ander
• Gelijkwaardige liefde
• Integriteit
• Open (oprechte) kwetsbaarheid

Alleen maar gespeelde, geveinsde emoties, om te krijgen of te behouden wat hij wil… Als je langdurig met zo iemand omgaat, voel je duidelijk het verschil en het gebrek aan echte gevoelens.

De volgende stap in je herstel

Kennis over pathologisch narcisme is heel belangrijk, maar niet alles. Het is verstandig om je te verdiepen in wat narcistisch misbruik is en hoe je het kunt herkennen. Maar daarna moet de focus terug naar jou: is deze relatie goed voor jou? Hoe voel jij je écht? Want daar ligt het antwoord dat je wilt.

Als je veel vragen bevestigend hebt beantwoord en je eerlijk naar jezelf durft te kijken, dan heb je het antwoord waar het om draait.

Lukt het jou niet om emotioneel los te komen van een narcistische partner? Bekijk dan het online traject: Loskomen van de Traumaband. Of het persoonlijke traject.

FAQ- Is mijn man een narcist?

Zijn alle narcisten hetzelfde?

Nee, narcisme bestaat op een spectrum. Er zijn bovendien verschillende types narcisten (verborgen, openlijk, maligne, etc.) met verschillende gedragspatronen. Wat ze gemeen hebben is het gebrek aan echte empathie, gebrek aan zelfreflectie en de neiging tot manipulatie en het gebruiken van mensen.

Kan een narcist genezen van zijn narcisme?

Echte pathologische narcisten veranderen zeer zelden. De stoornis is diep geworteld in hun persoonlijkheid en ze hebben geen intrinsieke motivatie om te veranderen omdat ze geen probleem zien in hun gedrag. Het is beter voor jou om daar geen hoop op te heeben of energie en tijd in te steken; het is verspilde energie.

Hoe weet ik of ik overdrijf of dat het echt narcistisch misbruik is?

Twijfel is een normaal onderdeel van narcistisch misbruik. Narcisten laten je vaak twijfelen aan je eigen realiteit (gaslighting). Vertrouw op je gevoel en patronen die je waarneemt, niet alleen op incidenten.

Is narcisme erfelijk?

Er is een genetische component bij narcisme, maar omgevingsfactoren spelen een grote rol. Kinderen van narcisten hebben wel een hoger risico om zelf narcistisch te worden of juist in relaties met narcisten terecht te komen.

Kan ik vriendelijk uit elkaar gaan met een narcist?

Een vriendelijke scheiding met een narcist is (meestal) niet mogelijk. Bereid je voor op weerstand, manipulatie en mogelijk lastercampagnes en een nog lange lange weg van manipulaties en strijd. Documenteer alles en zoek professionele begeleiding voor dit proces.