People pleaser syndroom: Als aardig zijn een valkuil wordt

Je kunt je hele leven je uiterste best doen om aardig te zijn tegen iedereen, maar je onderhuids teleurgesteld of heel erg boos voelen dat anderen dat niet (altijd) tegen jou zijn. Vooral voor vrouwen is ‘altijd lief en meegaand zijn’ vaak een valkuil. Maar er zijn ook genoeg mannen die in elke situatie té aardig of te lief blijven.

De wortels van altijd aardig willen zijn

Vaak is dit een gevolg van dat je al heel vroeg leerde dat je alleen waardering en liefde kreeg als je aardig en gehoorzaam was. Mensen die altijd té aardig zijn hebben als kind geleerd dat het belangrijker is wat andere mensen van hen willen, dan te uiten wat ze werkelijk voelen.

Zo wordt er onbewust een scheiding gecreëerd in wie je werkelijk bent, wat je voelt en denkt en hoe je je opstelt naar de buitenwereld. Voortdurend té aardig zijn, tegen je eigen gevoel in, is een vorm van zelfbedrog. En onderhuids kan jouw woede over andermans ‘onaardigheid’ langdurig broeien, als jij naar buiten steeds maar aardig blijft doen. Daarmee verloochen jij jezelf, maar ook anderen.

Pleasing als overlevingsmechanisme

Voor mensen die in een onveilige omgeving opgroeiden, was het ‘lief en meegaand doen’ de enige manier om te overleven. Jezelf uiten was ronduit onveilig als dit niet paste in het plaatje van je ouders. Dit is in je volwassen leven een onbewust patroon, een overlevingsmechanisme geworden. Je bent slaaf geworden van de angst voor afwijzing, onveiligheid, straf of verlating. Dit maakt dat je vatbaar bent voor misbruik.

Zolang je je hier niet bewust van bent, blijf je tegen deze dingen aanlopen en blijf je je ‘slachtoffer’ van andermans onaardigheid (of erger: misbruik).

Als je als kind psychisch werd onderdrukt en gemanipuleerd, dan was meegaand en ‘onzichtbaar’ zijn pure overleving. Je gevoelens uiten had verstrekkende gevolgen voor je emotionele of fysieke veiligheid. Daar kon jij niks aan doen en het is verschrikkelijk om zo op te groeien.

Herken jij het pleaser patroon in jezelf?

Herken jij je in deze patronen van het people pleaser syndroom?

• Je vindt het moeilijk “nee” te zeggen, zelfs als je het echt wilt
• Je voelt je verantwoordelijk voor de gevoelens van anderen
• Je vermijdt conflicten ten koste van alles
• Je verontschuldigt je vaak, ook als je niets fout hebt gedaan
• Je onderdruk je eigen behoeften om anderen tevreden te stellen
• Je voelt je schuldig als je voor jezelf kiest
• Je bent bang dat mensen je niet meer aardig vinden als je grenzen stelt
• Je vertelt vaak kleine leugentjes om confrontaties te vermijden
• Je hebt moeite met het ontvangen van complimenten
• Je bent vaak uitgeput door alles wat je voor anderen doet

In je volwassen leven is je gevoelens en mening onderdrukken voor jou een onbewust patroon geworden, waardoor je nog steeds in een overlevingsmodus zit. Precies daardoor raak je in situaties die steeds bevestigen dat het onveilig voor je is om te uiten wat je voelt. Elke keer als je dit doet heeft het nare gevolgen in sociale situaties.

Waarom grenzen aangeven zo moeilijk voelt

Je grenzen aangeven of uiten dat je gekwetst bent geeft jou een extreem onveilig gevoel. Het triggert een angst waar je geen controle over hebt en die je in je lichaam kunt voelen… Het kan best zo zijn, dat je zelfs dát onderdrukt hebt en niet eens gewaarwordt. Het maakt in ieder geval dat jij altijd maar aardig blijft terwijl je je niet zo voelt of de situatie zelfs erom schreeuwt dat je van je af zou moeten bijten.

Zodra je je hiervan bewust wordt, kun je leren hoe jij meer authentiek kunt reageren en hoe anderen op jou reageren bij hen te laten. Je zult moed moeten vinden te riskeren dat anderen jou inderdaad dan niet meer aardig vinden of verlaten. Je zult moeten leren hoe je je eigen standpunt, verdriet of zelfs boosheid op een constructieve manier te uiten. Zonder wild om je heen te slaan. Zonder paniek, agressie en geschreeuw. Standvastig en duidelijk mag jij gewoon boosheid en verdriet uiten.

De onverwachte gevolgen van altijd aardig zijn

F*ck it! Dit is een moeilijk, langdurig en vaak pijnlijk proces maar niet onmogelijk. Het is vallen en opstaan. Het vraagt dat jij volle verantwoordelijkheid neemt voor de gevolgen van jouw gedrag én acceptatie over hoe anderen daar op reageren. Het vraagt zelfbewustheid en moed. Altijd aardig doen, ook als je je niet zo voelt, kan ervoor zorgen dat anderen geen respect meer voor je hebben. Het is een dunne lijn naar misbruik.

Misbruik is nooit goed te praten. Laat dat duidelijk zijn. Maar jij bent verantwoordelijk in hoeverre je dit toe blijft laten. Als je altijd té aardig bent, ben je afhankelijk van andermans mening over jou. Je eigenwaarde is laag en je bent een pleaser geworden. Door je óvervriendelijkheid zul je juist mensen aantrekken die hier misbruik van maken. Je zult bij deze mensen merken: hoe aardiger jij doet, hoe harder zij tegen jou zullen doen en vervolgens voel jij je verontwaardigd.

De paradox: onechtheid maakt anderen kriegelig

Je óver-vriendelijkheid kan in andere mensen een gevoel van afkeer aanwakkeren. Anderen kunnen er kriegelig van worden. Het geeft hen een gevoel van onechtheid en soms hebben ze daarin ook echt gelijk. Onbewust zet jij je über-vriendelijkheid in, om conflicten uit de weg te gaan, door iedereen aardig gevonden te willen worden, meningsverschillen te voorkomen. Dit kan een teken zijn dat je codependent bent.

Terwijl er ondertussen in jouw gevoel of gedachten iets heel anders kan spelen. Precies dít veroorzaakt de twijfel over jouw echtheid die je bij anderen kunt veroorzaken en daar kunnen anderen kriegelig van worden.

Veroordeel jij je eigen negatieve gevoelens en doe je er alles aan deze weg te schoffelen? Ja? Dan zorgt dit voor een conflict in jezelf. Jij wilt liefst ‘altijd aardig’ zijn, maar je gevoelens zullen lang niet altijd hetzelfde zeggen. En dan voel je dat in je binnenste. Het geeft frictie in jezelf. Het is onmenselijk om altijd maar aardig te zijn. Een vorm van zelfkastijding ook als de situatie en je gevoel je wat anders van je vraagt. Dat alles in deze maatschappij maar positief, gelukkig en succesvol moet zijn, draagt hier nog meer aan bij en helpt jou niet. Laat je niet wijsmaken dat je te allen tijden maar positief, lief en aardig moet zijn.

De weg terug naar authenticiteit

Je voelt je schuldig als je boosheid voelt of je bent er bang voor. Maar boosheid is normaal. Het is gezond in bepaalde situaties. Soms kunnen mensen geen onderscheid maken tussen boosheid en agressie, terwijl daar een groot verschil in zit. Leer boosheid te zien als een signaal dat jou iets wil vertellen en dit mag uiten. Je mag van je afbijten, maar niet van je af schoppen (tenzij iemand je fysiek bedreigt natuurlijk). Je bent mens en boos zijn hoort bij mens zijn. Bovendien: ook die ander heeft het recht te weten wie hij voor zich heeft!

Dit is natuurlijk geen pleidooi voor botte onvriendelijkheid. Vriendelijkheid siert de mens. Het maakt de wereld een stuk mooier. Maar… Er zullen altijd momenten zijn dat je niet zo vriendelijk hoeft te doen. Probeer comfortabel te worden in het niet altijd zo aardig zijn (als de situatie daarom vraagt).

Verantwoordelijkheid nemen voor je eigen welzijn

Van jezelf en anderen verlangen dat je altijd maar aardig moet zijn, is jezelf in de steek laten en de ander voor de gek houden. Het is een middel waar mensen elkaar mee manipuleren. Probeer authentiek te zijn.

Je zult een hekel aan jezelf krijgen als je steeds maar aardig blijft doen, terwijl je misschien wel kookt van binnen. Je zult bovendien mensen aantrekken die hier misbruik van maken. Ja, je zult weerstand ervaren. Ja er zullen mensen van je weggaan, ja er zullen mensen zijn die dit niet van accepteren of die hier aan moeten wennen. Er zullen mensen zijn die je proberen te straffen wanneer je uit wat je voelt.

Maar f*ck it! Dit zijn niet de mensen die je om je heen wilt.

Stappen om van pleaser naar authentiek persoon te groeien:

1. Leer je eigen gevoelens herkennen – Neem dagelijks tijd om te voelen wat er in je leeft
2. Begin klein met “nee” zeggen – Oefen in veilige situaties met grenzen stellen
3. Accepteer de ongemakkelijkheid – Nieuwe patronen voelen eerst onnatuurlijk
4. Zoek ondersteuning – Omring je met mensen die je authentieke zelf waarderen
5. Leer gezonde boosheid uiten – Er is een verschil tussen assertief en agressief zijn
6. Reflecteer op je overtuigingen – Welke gedachten houden je in het pleaser-patroon?
7. Vier je vooruitgang – Elke keer dat je authentiek bent, is een overwinning

FAQ-People pleaser syndroom:

Is people pleasing hetzelfde als aardig zijn?

Nee, er is een belangrijk verschil. Aardig zijn komt vanuit een oprechte plek van empathie en goedheid, terwijl people pleasing voortkomt uit angst voor afwijzing en de drang om ten koste van alles goedkeuring te krijgen.

Kan ik een people pleaser zijn zonder onveilige jeugd?

Ja, hoewel een onveilige jeugd een sterke risicofactor is, kunnen ook andere ervaringen zoals pesten, een veeleisende schoolomgeving, of bepaalde culturen die zelfopoffering verheerlijken, bijdragen aan het ontwikkelen van pleaser-gedrag.

Worden pleasers altijd misbruikt in relaties?

Niet altijd, maar pleasers hebben wel een verhoogd risico op relaties waarin grenzen niet gerespecteerd worden. Hun moeite met grenzen stellen en neiging om eigen behoeften te negeren maakt hen kwetsbaar voor partners die daarvan (bewust of onbewust) misbruik maken.

Hoe lang duurt het om van people pleasing af te komen?

Het doorbreken van diepgewortelde patronen kost tijd, vaak maanden tot jaren. Het is een geleidelijk proces waarin je steeds comfortabeler wordt met je authentieke zelf en het stellen van grenzen. Professionele hulp kan dit proces versnellen.

Kan ik een people pleaser zijn in sommige situaties maar niet in andere?

Absoluut. Veel mensen vertonen pleaser-gedrag in specifieke contexten, zoals op het werk of bij bepaalde familieleden, terwijl ze in andere situaties beter voor zichzelf kunnen opkomen. Context-specifieke triggers kunnen pleaser-gedrag activeren.